A Língua Kaiowá na escola Pa’i Chiquito – Chiquito Pedro

Detalhes bibliográficos
Ano de defesa: 2022
Autor(a) principal: Veron, Geisabel lattes
Orientador(a): Martins, Andérbio Márcio Silva lattes
Banca de defesa: Isidoro, Edineia Aparecida lattes, Knapp, Cássio lattes, Martins, Daniel Valério lattes
Tipo de documento: Dissertação
Tipo de acesso: Acesso aberto
Idioma: por
Instituição de defesa: Universidade Federal da Grande Dourados
Programa de Pós-Graduação: Programa de Pós-Graduação em Educação e Territorialidade
Departamento: Faculdade Intercultural Indígena
País: Brasil
Palavras-chave em Português:
Palavras-chave em Inglês:
Área do conhecimento CNPq:
Link de acesso: http://repositorio.ufgd.edu.br/jspui/handle/prefix/5326
Resumo: Ko jehai anhetegwa hupytyrã, ahai ahexuka hagwã ajetypeka va’e rupi, heta nhe’ẽgwe ahai joapy, kirãmi pa ojapo nhombo’e ymãgwyve, nhe’ẽ tee kaiowá pygwa nhempyrumbygwyve, mitã mixῖ kwery pe. Mbo’eroy Pa’i Chiquito-Chiquito Pedro, oῖme tekoha Panambizinho py, tekoha Gwasu Ju/Dourados-MS py. Amonheўpyrũ hagwã xe jehai puku, ajetypeka ambojoja ha amoanhetegwa hagwã, anheakã pu’ã ugwῖ arandukwa ohai va’ekwe rehe, ajesa ysajo ave joajuha rape rehe. Uperupi ajuhuve rei ajesa mondo hagwã te’yi kwéry reko mbo’eha herekwapy nhemohendarã. Ajeporeka kuri jehai va’ekwe mbo’eróy pygwa re nhehenói ha (PPP) rehe. Upe kwatia re ko onhemombe’u ha ojexuka, ki xa niko ogwata, oku’e ha onhemoῖ porã va’erã nhemba’apo, mbo’eroy ikatu hagwã ogwata porã tekorupi ete. Ajapo nheporandu mbo’ehary kwéry pe ave, ha mburuvixa tekoha pygwa pe. Amboapyvy xe haiha 7 jeporekare, amabogwapy ko kwatia py, ikatu hagwã ojehexa, ndojehuiry ha, ugwῖ aranduka jehaí va’ere oῖmea. Ko apy ave amombe’u, jepe oῖme mbo’eháry kaiowá ojepyapyva’ea, omoῖsea jekwaaha teko teepygwa kwatiarehe nhombo’e hagwã Pa’i Chiquito py, ãy ombojehe’a jevy mitã kwéry koty mbo’ehatypy, oῖme ave mbo’eháry kwéry ndaha’éiry va te’ýi, nonhe’ẽiry te’ýi nhe’ẽpy (Semed) ombou va’e, ombo’e mitã mixῖgwe ape mbairy nhe’ẽpy. Ugwῖa ko ombyaí tembiapo, nomboeteiry, nombo hepyiry ha nomoanhetegwairy tembiapo nhe’ẽ tee rehegwa mbo’eroy rekwatypy.