Detalhes bibliográficos
Ano de defesa: |
2022 |
Autor(a) principal: |
Baltazar, Paulo
 |
Orientador(a): |
Mondardo, Marcos Leandro
 |
Banca de defesa: |
Goettert, Jones Dari
,
Leite, Eudes Fernando
,
Urquiza, Antonio Hilario Aguilera
,
Nunes, Flaviana Gasparotti
 |
Tipo de documento: |
Tese
|
Tipo de acesso: |
Acesso aberto |
Idioma: |
por |
Instituição de defesa: |
Universidade Federal da Grande Dourados
|
Programa de Pós-Graduação: |
Programa de pós-graduação em Geografia
|
Departamento: |
Faculdade de Ciências Humanas
|
País: |
Brasil
|
Palavras-chave em Português: |
|
Palavras-chave em Inglês: |
|
Área do conhecimento CNPq: |
|
Link de acesso: |
http://repositorio.ufgd.edu.br/jspui/handle/prefix/4871
|
Resumo: |
Geografiana óyoe têrenoe ya poké’exake toné yoko ipéakaxoti Enepora ihíkauvoti oposikoti kixoku koyúhoyea éxetina Têrenoe ovotíhiko ípuxovokuke Toné yoko Ipeakaxoti, ya poké’exake pitivokona Kidâvana. Tumúneke isukókoti Kaxeono (1864 – 1870), ikenepoke ne isukókoti ipúhikeanehiko ne óvoku poké’exa itáhinôenehiko ákone tôpi yónohikoku, itea ako okoho’í, xané kixoahiko ne hundaruhiko xapa isukokoti kaxeono, motovâti kotíxea ra poké’exa ûti. Kayukopovone ya kúxoti poké’exa xoko imókonoku inúxotike, ákone apayaina ne poké’e, ina oposiokopa kixoakuhiko têrenoe óvea yane kalîhuti poké’e motovâti áko’oyea aukeé. Yane ákoti apayáina poké’e ombosikoa nguixoaku enjea kixoku koeku inâ turixovohiko ne vipuxovoku, kuteâti koeku: Poxôku, Ipeákaxoti, Pânana, Kali Lâvona, Hopunó’evoti Ùne, Kali Mopôi, nakoetí’iye ovínoahiko. Noixokonó kixoku itúkeovohiko vékea éxone kúxoti xanéhiko, ukeâti isónekehiko yekoteno koane énomone éxokonoa óvohikoku ne óyoe têrenoe yane kalike vípuxovoku, koane énomone koyuhó’inonu ápeinoke pohutihiko oyoiti. Enepo aipenoke ra ihíkauvoti ya poké’exake Tone yoko Ipeakaxoti, oposíhikoati óvohikoku ne oyoetihiko, koane na kíxoaye têrenoe éxea ne poké’e yoko poké’exa ûti, koane yutoxopovoti éxetina kali vípuxovoku Tone yoko Ipeakaxoti xané kixoti éxetinahiko ne sêti vipuxovoku. Kónokoa koyúhoyeovo ne herúroeti âpeti yara ihíkauvoti, motovâti noixeokono ra vípuxovokuhiko xane kixoti kali itátane poké’exa ûti yoko oyoetihiko yane poké’exake ûti. Motovâti heruruxopeovo ne vípuxovohiko xané kixoti oyoehiko trato viko’itukexo yoko kalíketi carro, vivú’ixo xané kixoa ûti ne yekoteno ukeati póhutihiko vipuxovoku, huvo’óxoviti itukinoviti xêti, exokoveati óvohikoku ne oyóiti, yane ihinokokuke ene itukopovo ne heruroeti. Eneporá ihíkauvotianahí koeti heruroiti yoko ovohikou oyoiti ya poké’exake Tone yoko Ipeakaxoti, emó’uke têrenoe yoko emó’uke purútuye yutoxeovo motovâti yuhoikeakono ya têrenoeke yoko emouke purútuye. Enepone káxe pihotínehiko êno ikonokoixeonu xomo inzikaxovo, vo’oku kalíhanini invongueovo vo’ókuke ne xúnati uku’úti 21 koe kaxe onvo xoko ipixaxovokuti. Yara hinokoku yúndoe, indóponoa uhá koeti yûnzo indukea yara inzikauvo kuteati koeku inâ turixovo óvohikoku vípuxovoku, vo’óku poké’eke úkea kaxunákoati xané kixoti óvohikoku óyoe têrenoe, yane’é enepone hinókoku yutoeti koyúhoti kuxotihiko nâti yoko xanehiko motovâti hú’uxopea ne kúxoti poké’exa ûti. |